สมัคร ชาลีกุล เกิดเมื่อ 5 พฤษภาคม 2481 เป็นบุตรคนที่ 6 จากทั้งหมด 7 คนของ กวี (กองมี) ชาลีกุล และนางวัน ชาลีกุล (โคบำรุง) สำเร็จการศึกษาระดับประถม (ประถม 4) จาก โรงเรียนบ้านสัมพันธ์ ตำบลบุ่งคล้า อำเภอเมืองชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ ในปี พ.ศ. 2492 สำเร็จชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนชัยภูมิภักดีชุมพล (โรงเรียนชัยภูมิ) ในปี พ.ศ. 2498 สำเร็จประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูงในปี พ.ศ. 2503 จากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ (เทคนิคกรุงเทพฯ) ประกาศนียบัตรวิชาการบริหารโรงงานจาก University of Applied Sciences Bingen ประเทศเยอรมนี ในปี พ.ศ. 2506 และ Diploma in Heavy Duty Equipment จากโตรอนโต มลรัฐออนตาริโอ ประเทศแคนาดา ในปี พ.ศ. 2511